Artykuły » Trochę teorii » Parametry stanu jonosfery i magnetosfery ziemskiej.

Solar Flux
To parametr [oznaczany literą F] charakteryzujący stan napromieniowania jonosfery ziemskiej przez Słońce w zakresie od ultrafioletu aż po miękkie promieniowanie rentgenowskie. Wartość liczbowa Solar Flux jest miarą wielkości strumienia promieniowania docierającego aktualnie ze Słońca na powierzchnię Ziemi i zawiera się od 64 do ok. 300 jednostek w zależności od fazy cyklu aktywności Słońca oraz od chwilowej aktywności Słońca. Pomiar promieniowania docierającego ze Słońca dokonuje się reprezentatywnie na częstotliwości 2.800 MHz [fala długości 10,7 cm] w południe czasu lokalnego, to jest w tym momencie dnia, kiedy strumień docierający ze Słońca jest największy. Dla pomiarów wykonywanych w Boulder, Colorado jest to godzina 21 [bo 12 UTC + 9 = 21 MEZ] czasu środkowo-europejskiego. Generalnie, im większy Solar Flux tym lepsza powinna być propagacja na duże odległości na górnych pasmach KF.

MUF - Maximum Usable Frequency
Maksymalna częstotliwość użyteczna dla nawiązania łączności na określonej trasie w pasmach KF. Dla tej częstotliwości tłumienie sygnałów radiowych KF w jonosferze jest najmniejsze, co zapewnia najlepszą słyszalność.

Zewnętrzne ziemskie pole magnetyczne
Pole to podlega ciągłym zmianom i fluktuacjom opisywanym przez indeksy a, A oraz K. Zmiany zachodzące w zewnętrznym ziemskim polu magnetycznym wykrywane są za pomocą magnetometrów. Magnetometry wyskalowane są w dwóch skalach a oraz K.

Indeks K
charakteryzuje aktywność zewnętrznego ziemskiego pola magnetycznego w rozbiciu na interwały 3 godzinne. Indeks K wyrażany jest w skali od 0 do 9. Bardzo spokojne zewnętrzne ziemskie pole magnetyczne wyrażane jest indeksem K od 0 do 1. Burze magnetyczne występują poczynając od indeksu K = 4. Wzrastający indeks K zwiastuje pogarszanie się warunków propagacyjnych w pasmach KF. Indeks K podawany jest dla pomiarów wykonywanych w następujących godzinach: 0°°, 3°°, 6°°, 9°°, 12°°, 15°°, 18°°, 21°° czasu UTC. Stacje WWV oraz WWVH podają aktualne wartości indeksu K [odpowiednio] w 18-tej i 45-tej minucie każdej godziny za ostatni pomiar wykonywany ww. pełnych godzinach.

Indeks a
charakteryzujący amplitudę zmian w aktywności zewnętrznego ziemskiego pola magnetycznego, również w rozbiciu na interwały 3 godzinne, ale w skali od 0 do 400. Istnieje ścisła zależność pomiędzy tymi skalami:

K - a
0 - 0
1 - 3
2 - 7
3 - 15
4 - 27
5 - 48
6 - 80
7 - 140
8 - 240
9 - 400

Indeks A
odzwierciedla aktywność zewnętrznego ziemskiego pola magnetycznego w ciągu całej doby i powstaje jako średnia arytmetyczna z ośmiu indeksów a za poprzednią dobę. Zatem indeks A charakteryzuje aktywność zewnętrznego ziemskiego pola magnetycznego w ciągu doby poprzedniej.

Solar Flux oraz ww. indeksy magnetyczne
determinują w głównej mierze warunki propagacji na falach krótkich. Stwierdzono, że im większy Solar Flux, a jednocześnie im mniejsze indeksy magnetyczne, tym lepsza propagacja na falach krótkich. Duża wartość liczbowa Solar Flux, F przy utrzymywaniu się indeksu K na poziomie od 0 do 1, niemal gwarantuje dobrą propagację na falach krótkich. Można to skomentować następująco:

• wysoka wartość liczbowa indeksu Solar Flux jest warunkiem koniecznym ale wystarczającym występowania dobrej propagacji w górnych pasmach fal krótkich.

• dopiero duża wartość liczbowa indeksu Solar Flux i jednocześnie niska wartość indeksu magnetycznego K stwarzają wystarczające warunki występowania dobrej propagacji w górnych pasmach fal krótkich.



Indeksy Solar Flux oraz A
dostępne za pośrednictwem stacji WWV oraz WWVH podawane są do godziny 20:18/20:45 UTC za dobę poprzednią a tylko indeks K podawany jest za trzy ostatnie godziny doby bieżącej. Poczynając od godziny 21:18/21:45 UTC aż do 23:18/23:45 UTC informacje podawane przez stacje WWV WWVH o indeksie Solar Flux dotyczą dnia bieżącego. W tym kontekście skomentować należy podawane przez niektórych krótkofalowców SP informacje typu: "mam najaktualniejsze notowania WWV z godziny 15-tej [lub 18-tej]". Informacje o indeksie Solar Flux oraz indeks magnetyczny A ciągle dotyczą dnia poprzedniego! Tylko indeks K dotyczy pomiaru dokonanego podczas ostatniego okresu pomiarowego [w podanym przykładzie godziny 15-tej lub 18-tej UTC]. Zatem jak sobie radzić z oceną propagacji? Skoro indeks Solar Flux dotyczy dnia poprzedniego, to możemy aproksymować posiadane dane o indeksie Solar Flux z kilku poprzednich dni i w ten sposób "wyliczyć" wartość indeksu Solar Flux na dzień dzisiejszy [może to być tendencja spadkowa lub zniżkowa]. Mając "wyliczony" indeks Solar Flux na dzień dzisiejszy oraz odebrany komunikat WWV/WWVH o indeksie K za ostatni okres pomiarowy, możemy samodzielnie ocenić szansę na wystąpienie [lub nie] sprzyjającej propagacji na interesujących nas pasmach i trasach.

Indeks K
jest zatem najbardziej aktualnym wskaźnikiem zmian aktywności zewnętrznego ziemskiego pola magnetycznego mających bezpośredni wpływ na propagację na falach krótkich. Wzrost wartości indeksu K zawsze znamionuje pogorszenie się warunków propagacyjnych na falach krótkich, a z kolei jego niskie wartości pozwalają oczekiwać dobrej propagacji na falach krótkich. Należy zwrócic uwagę na podawaną w komunikatach WWV/WWVH prognozę stanu ziemskiego zewnętrznego pola magnetycznego. Komunikaty typu:
• magnetic field quiet,
• magnetic field quiet to unsetled
pozwalają spodziewać się występowania dobrej propagacji w górnych pasmach fal krótkich.

Natomiast komunikaty typu:
• magnetic field unsetled to active,
• magnetic field unsetled to minor storm level
znamionują występowanie słabych zaburzeń ziemskiego zewnętrznego pola magnetycznego i w rezultacie doraźne pogorszenie się propagacji w górnych pasmach fal krótkich aż do "zamknięcia się" trudniejszych tras przez okolice podbiegunowe włącznie.

Najgorszą sytuację zwiastują komunikaty:
• minor magnetic storm,
• major magnetic storm
Znamionują one silną lub bardzo silną burzę magnetyczną w zewnętrznym ziemskim polu magnetycznym. Objawia się to "zamknięciem" propagacji DX-owej w górnych pasmach KF wskutek dużego lub bardzo dużego tłumienia w zaburzonej jonosferze. Pozostają nam wtedy tylko dolne pasma KF.

Należy zwracać uwagę na komunikaty typu:
• proton flares occured at XX:YY UTC on Day Month,
• major proton event occured at XX:YY UTC on Day Month.
Jeśli wybuch materii słonecznej będzie skierowany akurat w stronę kuli ziemskiej, to po dotarciu [po kilkudziesięciu godzinach] strumienia zjonizowanych cząsteczek wiatru słonecznego do zewnętrznego ziemskiego pola magnetycznego, spowoduje on bardzo silne zaburzenia tego pola, mogąc doprowadzić do sytuacji przerwania jakiejkolwiek propagacji w górnych pasmach KF na przeciąg kilkudziesięciu minut aż do kilku godzin. Jest to tzw, zanik powszechny.

Brak komentarzy. Może czas dodać swój?

Zaloguj się, aby móc dodać komentarz.